Sinds 1948, toen Nederland aansluiting vond bij de Belgisch-Luxemburgse Economische Unie (BLEU) uit 1921 middels het tekenen van het zogenaamde Beneluxverdrag, vormen België Nederland en Luxemburg een soort douane unie. In 1958 werd het verdrag uitgebreid met de oprichting van de Benelux Economische Unie, een vrijhandelsverdrag. Aanvankelijk gedreven door economische schaalvergroting heeft de samenwerking zich ook weten te laten gelden in de internationale politiek. Binnen de Europese Verdragen is het samenwerkingsverband expliciet opgenomen in Artikel 306 TEC.