Geïnspireerd door de VN-Verklaring over de rechten van de mens heeft de Raad van Europa het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden opgesteld. Een Hof voor de rechten van de mens werd in Straatsburg opgericht om over schendingen van de mensenrechten te oordelen.
Het Verdrag werd in 1950 in Rome ondertekend en trad in 1953 in werking.
Burgers van staten die het verdrag hebben ondertekend kunnen tegen hun eigen regering wegens vermeende schendingen van de mensenrechten onder het Verdrag een zaak aanspannen.
Alle EU-lidstaten en kandidaat-landen hebben het Europees verdrag tot bescherming van de rechten van de mens ondertekend, maar dat verdrag dient de EU-instellingen zelf nog niet. De EU als zodanig heeft het verdrag nog niet ondertekend.
De toekomst
Als een conflict rijst tussen het Hof voor de rechten van de mens in Straatsburg en hetEU Hof van Justitie in Luxemburg, zal het arrest van het EU-Hof prevaleren.